به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در حاشیه برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری، وبینار تخصصی "آینده توسعه و مدیریت فضای سبز در شهر تهران" با حضور علی‌محمد مختاری، مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران، کیانوش سوزنچی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و مجری طرح جامع فضای سبز شهر تهران، احمد بایرامی، دستیار مدیرکل شهرسازی و طرح های شهری معاونت شهرسازی و معماری، نسیم صحرائی‌نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات و رضا بیات، مدیر مطالعات خدمات شهری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران و دبیر نشست به صورت برخط برگزار شد.

علی محمد مختاری، مدیر عامل سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران در این نشست برخط گفت: یکی از شاخصه‌های توسعه شهری را، توسعه فضای سبز در شهر دانست و تأکید کرد انواع آلودگی ها و بیماری های روانی و جسمی یکی از نمودهای رابطه ناپایدار شهر و انسان است.

وی افزود: مشکلات متعددی از جمله کمبود عرصه برای ایجاد فضای سبز و افزایش ارزش زمین از موانعی هستند که در گسترش فضای سبز در شهر تهران با آن رو به رو هستیم.

مختاری در ادامه می افزاید: قبل از انقلاب 2920 هکتار جنگلکاری در شهر تهران داشتیم و این رقم امروز به 45 هزار هکتار رسیده است. در سال 72 طرح کمربند سبز تهران را به دولت ارائه دادیم بعد از چند سال طرح 50 هزار هکتاری تصویب شد که تا کنون 45 هزار هکتار آن اجرا شده است. در حال حاضر 2317 بوستان در شهر تهران داریم که قبل از انقلاب 75 بوستان بود و 334 کیلومتر نیز فضای سبز خطی اجرا شده در بزرگراه های شهر است.

وی بحران آب را یکی از چالش های نگهداشت و توسعه فضای سبز شهر دانست و افزود: در سال بطور متوسط 220 میلی لیتر بارندگی داریم و با توجه به اقلیم خشکی که داریم از تمام ظرفیت های آب خام شامل 135 میلیون مترمکعب در سال از چاه ها، 19 م.م.م از قنات ها، 10 م.م.م رواناب ها و 12 م.م.م از  پساب استفاده می کنیم.

مختاری ادامه داد: با ایجاد محدودیت استفاده از منابع آبی زیرزمینی جهت جلوگیری از فرونشست، تفاهم نامه ای برای استفاده بیشتر از پساب با وزارت نیرو داشته ایم.

وی با ارائه گزارشی از سرانه و توزیع فضای سبز در شهر تهران گفت: سرانه ی فعلی فضای سبز درون شهری در تهران 16.45 مترمربع و برون شهری 25.1 متر است و برای اینکه بتوانیم توزیع عادلانه فضای سبز داشته باشیم در مناطق کم برخوردار که سرانه زیر 10 متر است با تملک باغات و ایجاد لکه های مشجر در مناطق 8، 10، 11، 12و 17 اقدامات تملکی داشته ایم. از354 محله شهر تهران فقط 8 محله بدون بوستان هستند.

کیانوش سوزنچی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و مجری طرح جامع فضای سبز در این نشست با پرداختن به تاریخچه شکل گیری طرح گفت: در سال 86 تکالیفی تحت عنوان طرح های موضوعی و موضعی در طرح جامع شهر تهران مقرر شد که سه طرح در حوزه ی فضای سبز درباره پارک های شهری، ارازی زراعی و باغات  که سال 92 تصویب شد ولی روی طرح تفصیلی ننشست و یکی در مورد کمربند سبز که تجمیع شد در طرح ساماندهی حریم تهران بود. طرح راهبردی (جامع) فعلی یک طرح تکلیف محور و خروجی محور است که بر اساس نیازهای اجرایی و مطالعاتی سازمان بوستان ها شکل گرفته است.

ایشان سه محور اصلی طرح جامع فضای سبز را 1- حیطه اقدامات شهرسازانه، 2-اقدامات خدمات شهری و 3- اقدامات مدیریتی و ملاحظات اقتصادی-اجتماعی برشمرند. ایشان در ارائه خود به تبیین هریک از این سه حوزه پرداختند.

وی افزود: رویکرد ما به فضای سبز به مثابه زیرساخت است و با توجه به تجربه های جهانی و نیاز جمعیت شهری و محلی باید توسعه و نگهداشت و بهره برداری از فضای سبز تدوین شود.

وی با تاکید بر خشکی اقلیم شهر تهران گفت: چاه ها یکی از عمده ترین منابع آبی شهر تهران است اگر به جای چاه ها از پساب استفاده کنیم باز هم کمبود آب داریم. درصورتیکه روش های آبیاری را اصلاح کنیم، می توانیم از عهده تامین اراضی و گونه های مناسب اقلیم خشک برآییم.

 این عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: توسعه فضای سبز از دید مالی هزینه بر است و درآمد زا نیست ولی از نگاه کلان اقتصادی همراه با منفعت است.

ایشان در جمع بندی به مواردی همچون نیاز به بازتعریف مفهوم سرانه و مبنا قرار دادن آن برای سیاستگذاری و ارزیابی، توجه به چالش حفظ موجودیت و کیفیت فضاهای سبز موجود، مخصوصا فضاهای سبز غیرعمومی، چالش تامین زمین برای تبدیل به فضای سبز کافی برای تامین نیاز تفرجی و اکولوژیک آینده و چالش تامین آب مورد نیاز در آینده از منابع و یا بهبود روشها و نیاز به یکپارچگی سیاستهای حفظ و نگهداری و توسعه فضای سبز با سایر برنامه و سیاستهای مدیریت شهری و سیاستگذاریهای توسعه شهری به سوی برنامه شهر سبز اشاره نمودند.

احمد بایرامی، دستیار مدیر اداره کل شهرسازی و معاونت شهرسازی و معماری در ادامه نشست در خصوص زیرساخت سبز بعنوان رویکر گفت: تعاریف زیرساخت سبز با تاکید بر جنبه های اکولوژیکی به صورت عمده بر شبکه زیرساخت سبز و حفاظت از آنها از جنبه اکولوژیک و ارائه دهنده خدمات اکوسیستمی پرداخته شده  و تعاریف زیرساخت سبز با تاکید بر جنبه های اجتماعی به صورت عمده با نگرش اجتماعی به زیرساخت سبز پرداخته شده است.

وی پس از برشمردن مهمترین اسناد قانونی مرتبط با توسعه و نگهداشت فضای سبز، ظرفیت‌های تامین فضای سبز شهر تهران در طرح‌های توسعه شهری شامل، طرح جامع، طرح تفصیلی، طرح های توسعه شهری (طرح های موضعی – موضوعی) و اراضی ذخیره توسعه و نوسازی شهر تهران را به تفصیل بیان نمودند.

وی با اشاره به چالش های این حوزه گفت: مهمترین چالش‌ها فضای سبز در توسعه آتی شهر تهران عبارتند از 1- تامین زیرساخت‌های مرتبط با نگهداشت و توسعه فضای سبز شهر تهران، 2- یکپارچه سازی قوانین مرتبط بر موضوع فضای سبز و 3- لزوم یکپارچگی مدیریت شهری.

نسیم صحرائی نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و عضو هیئت مدیره انجمن علمی منظر ایران با پرداختن به نقش فضای سبز در افزایش زیست پذیری شهر تهران گفت: تهران از مهم ترین کلانشهرهای خاورمیانه و دنیا محسوب می شود و افزایش کیفیت محیط زیست می تواند زندگی ده میلیون نفر را تحت تاثیر قرار دهد.

وی با تاکید بر ارتقای سطح کیفی زندگی در شهر تهران گفت: این ارتقای کیفی می تواند در سطح ملی موثر باشد و به دستاوردهای کم نظیری ختم شود.

وی با اشاره به موانع توسعه فضای سبز در شهر تهران ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که با چالشی که حاصل غفلت مدیریت شهری از مسائل محیط زیستی و اکولوژیکی در شهر تهران در طرح های تفصیلی و مورد اهمیت نبودن و در اولویت نبوده آنها است.

صحرائی نژاد معتقد است: توسعه فضای سبز شهری باید همخوان با ظرفیت های موجود و قابل دست یابی در مدیریت شهری باشد و تلاش به یک وضعیت بهینه نه ابزاری برای رسیدن به یک وضعیت آرمانی که غیر قابل اجرا باشد.

لینک رکورد کل نشست:

https://meeting.tehran.ir/orion/playback.do?RCID=4e33a6c37532cb76d9ea15e36c5ba1bf