به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، دومین نشست هفته پژوهش در سیزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری درمدیریت شهری با عنوان "شهر نوآور و نقش بلاکچین در نوآوری و هوشمند سازی" با حضور علی قائمی، عضو شورای شهر تهران، علی کمندی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری، اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، بهار فراهانی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، فرشاد فیروزی، استاد دانشگاه دوک آمریکا و نسیم چالاکی دبیر این نشست در دومین روز این رویداد به صورت برخط برگزار شد.

علی کمندی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و رئیس مرکز پژوهشی علوم و مدیریت داده دانشگاه تهران در این نشست گفت: بلاکچین محدود به رمزارزها نیست و بسیار گسترده است و یک تکنولوژی نوین است. برخورد کشورها با این موضوع متفاوت بوده و برنامه های مختلفی درخصوص آن داشته‌اند. برخی از کشورها برنامه دارند تا بلاکچین را وارد چرخه مدیریت و اداری نمایند تا از آن بهره های زیاد ببرند.

وی ادامه داد: بلاکچین سه هدف کلی دارد یکی اطمینان یافتن از حذف دستکاری و قابل انکار نبودن اطلاعات در دستگاه هایی مانند شهرداری و دیگری ویژگی غیرمتمرکز بودن آن است تا سازمان های زیادی بتوانند با هم همکاری کنند و ساختار دموکراتیک تری ایجاد و ارتباط سازمان ها بهتر انجام شود.

کمندی افزود: چطور می توانیم این ضریب اطمینان بالا را نسبت به بلاکچین به دست بیاوریم، این تکنولوژی جدید مبانی و پایه هایش قرن ها قدمت دارد و یک شبه به وجود نیامده از این جهت یکی از این ریشه ها در رمزنگاری را می توان به ماشین های تایپ در جنگ جهانی دوم به عنوان نمونه اولیه دستگاه های رمزنگار اشاره کرد.

وی با اشاره به ویژگی های بلاکچین ادامه می دهد: ضریب اطمینان بالا، ایجاد زنجیره و توزیع شدگی از ویژگی های این فناوری است. وقتی یک بلاک جدید ایجاد می شود باید برای همه نودها ارسال و تایید بشود و دخل و تصرف در شبکه بسیار سخت است و عملا دستکاری اطلاعات در آن ممکن نیست.

وی ادامه داد: امتیاز دیگر بلاکچین این است که سند جدید در نودهای زیادی موجود است و قطع اتصال شدن یک و یا چند نود مانع از به دست آوردن آن سند نخواهد شد.

عضو هیات علمی دانشگاه افزود: قراردادهای هوشمند در ادرات و دستگاه ها نیاز به واسطه ندارد و خود شبکه این نقش را بازی می کند و در حوزه های مختلف به کار گرفته می شود مانند دریافت عوارض و جرایم طرح ترافیک و یا ضمانت نامه های قراردادها.

محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری، اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران ادامه داد: کاربردهای شهر هوشمند هر روز رو به افزایش است و اینکه کدام کاربرد برای کدام شهر مناسب است باید مورد بررسی قرار گیرد. دامنه کاربرد بلاکچین گسترده تر از کریپتو و رمز ارزهاست.

فرجود گفت: کشور دبی به تازگی اعلام کرد که تراکنش هایش را با رمز ارزها انجام می دهد و آمریکا استفاده از بلاکچین در قراردادهای مختلف را مرسوم کرده، چین در مدیریت انرژی و هند در ایمن سازی اطلاعات شهروندان استفاده می کند.

فرجود ادامه داد: استفاده از فناوری بلاکچین در کاربردهای مختلف مدیریت شهری تنوع زیادی دارد مانند مشارکت شهروندی در شهر بارسلون نظرات شهروندان را از طریق پلتفرمی دریافت می کند، استفاده از مالکیت اراضی در گرجستان، ارائه ضمانت شهروندی در هلند که خدمات خاص شهروندی را از این بستر ایجاد شده دریافت می کنند.

وی گفت: در بلاکچین های سازمانی برای یک سازمان کارکردهای مختلف را بر داده ها انتقال می دهند که در کرونا برای پایش واکسن استفاده شد.

وی با تشریح لایه های بلاکچین گفت: بلاکچین در سه لایه کسب و کار، پلتفرم و زیرساخت وجود دارد. بلاکچین به مثابه حکمرانی داده ها در شهر هوشمنداست در تهران هم به طور جدی فکر می شود و به نظر می رسد باید راجع به استفاده از کدام کاربردها در مدیریت شهری استفاده کنیم و به اصالت داده ها که مورد توجه پلتفرم اشتراک داده و املاک و مستغلات و حمل و نقل از موضوعات اولویت دار بلاکچین در شهرداری تهران است.

بهار فراهانی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه گفت: بلاکچین در شرایطی کاربرد دارد که اعتماد میان چند سازمان همکار وجود ندارد و به منظور بهبود کارایی و شفافیت استفاده می شود بلاکچین فضایی امن و غیر قابل دستکاری است.

وی با اشاره به نمونه های کاربرد بلاکچین شهرهای جهان گفت: در اجرای دموکراسی بلاکچین می تواند کمک کننده باشد و تشخیص هویت کشور اکراین نمونه موفق این کاربرد است. شهر زوب در سوئیس رای گیری شفاف داشته با به کاربردن بلاکچین، حسابداری و اخذ مالیات در کشورهای استونی و اجرای قانون در شهر های کشور دانمارک و ثبت دارایی ها و املاک در کشور سوئد از نمونه های موفق نام برد.

فراهانی معتقد است: بلاکچین در مدیریت شهری در حوزه های پارکینگ، دریافت عوارض، بازیافت و پسماند و صدور عوارض و ارائه خدمات اجتماعی کاربردهای بسیاری دارد.

فرشاد فیروزی، استاد دانشگاه دوک آمریکا گفت: امنیت داده های شهروندان در اپلیکیشن ها بسیار مهم است و این مباحث باید مورد توجه قرار بگیرد.

فیروزی افزود: در اینترنت اشیا چراغ های راهنمایی هوشمند می شوند و به محض ایراد فنی می شود با این کاربرد داده ها در همان مکان تشخیص و موجودی انبار بررس و نقص فنی در زمان کمتری تشخیص و رفع می شود.

علی قائمی، عضو شورای شهر تهران گفت: هوشمند سازی شهر تهران در دستور کار و لوایح پیشنهادی به شورای شهر در اولویت قرار دارد.

وی می افزاید: برای دریافت آثار مثبت در حوزه بلاکچین در سه موضع شفافیت در نظام و اداره مدیریت شهری است و مدیریت زنجیره تولید داده ها که زمینه توسعه آن وجود دارد و دیگری موانع در این حوزه مسئله مدیریت واحد و یکپارچه است که با هم تفاوت دارند. عدم وجود قانون مدیریت شهری در میان دستگاه های متعددی که مدیریت شهر را به عهده دارند باعث عدم تحقق این هدف است.

وی با ارائه پیشنهاد گفت: استفاده از مالکیت داده ها باید به صورت عمومی در اختیار همه دستگاه ها قرار گیرد و شهرداری تهران عنوان مدیریت واحد را داشته باشد.

نسیم چالاکی: استفاده از بلاکچین غیر قابل انکار است و کاربردش در مدیریت شهری می توانند کمک کننده و تاثیرگذار باشد. شهرهای پیشرو در بلاکچین توانسته اند در کاهش هزینه ها و ارائه کیفیت خدمات موفق عمل کنند. حلقه مفقوده مدیریت شهرها اهمیت ندادن به ایجاد پاییگاه های یکپارچه داده و در عین حال حفظ امنیت داده ها است.

چالاکی تاکید کرد: با توجه به مشکل شکاف اعتمادی میان سیاستگذاران و شهروندان ضرورت ایجاد بلاکچین بیشتر احساس می شود. زیرا امکان شفاف سازی در ارائه خدمات و به ویژه امور مالی اداره شهر، با بلاکچین فراهم می شود. به صورتی که امکان دخل و تصرف در داده ها فراهم نیست و داده ها در دسترس همگان قرار میگیرد. از این رو در مواقعی که نیاز به تأمین مالی جمعی باشد، به دلیل امکان مانیتورینگ دائمی نحوه هزینه کرد توسط شهروندان، اعتماد بیشتر و در نتیجه مشارکت بیشتر ایجاد می شود. امیدوارم بحث هوشمند سازی شهرها با مقاومت کمتری در مدیریت شهری مواجه شود که در آینده ای نه چندان دور، منجر به بهره وری بیشتر در اداره شهرها خواهد بود.