به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، در دومین روز از هفته پژوهش در سیزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری، وبینار تخصصی "بازآرائی نظام مالی شهرداری‌ها در دوران پساکرونا" با حضور میثم مظفر، رئیس محترم کمیته بودجه و نظارت مالی شورای اسلامی شهر تهران، ناصر یارمحمدیان، عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان، سیدمحسن طباطبائی مزدآبادی، دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، سید یعقوب زراعت کیش، عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه علوم تحقیقات و نیز با مدیریت و دبیری زهره جلال‌زاده آذر، پژوهشگر اقتصاد شهری به صورت برخط برگزار شد.

میثم مظفر عضو شورای شهر تهران در این نشست با اشاره به تجربیات کشورهای دیگر در مدیریت هزینه های ایجاد شده ناشی از بروز پاندمی کرونا و خسارات آن گفت: در کشور ما در این خصوص آمار و ارقام مستندی وجود ندارد. وی مهم ترین بخش اقتصاد را که مورد تهدید پاندمی قرار گرفته، تولید مسکن برشمرد و تعطیلی کارگاه های ساختمانی را ضربه بزرگی به اقتصاد کشور دانست. بطوریکه بیش از 50 درصد از درآمدهای شهرداری تهران به این واسطه کاهش یافت.

مظفر با اشاره به تعطیلی فرهنگسراها و خانه های فرهنگ که محل درآمد و دانش افزایی در شهرداری ها بودند، آنرا یکی دیگر از آسیب های کرونا بر پیکره شهرداری دانست و گفت: 50 درصد از درآمد سازمان ورزش و معاونت حمل و نقل و ترافیک و درآمدهای گردشگری شهرداری تهران در دوره کرونا محقق نشده و کاهش یافته است.

وی افزود: کمبود سرانه های بهداشتی و درمانی در دوران کرونا از مشکلاتی بودند که در دوره کرونا با آن رو به رو شدیم بطوریکه امکان مدیریت اتوبوس ها و تردد مسافرین در مترو را نداشتیم.

وی با تاکید بر اقتصاد شهری در دوران پساکرونا گفت: پاندمی کرونا ما را مجبور به تغییر سبک زندگی کرد و شاهد رشد کسب و کارهای آنلاین بودیم و همین موضوع هوشمندسازی را از الزامات مدیریت شهری قرار داد تا در فروشگاه شهروند  تحولاتی در خرید و فروش ایجاد شود.

ناصر یارمحمدیان، عضو هیئت علمی و مدیر گروه اقتصاد شهری دانشگاه هنر اصفهان در ادامه گفت: در سال 1400 بودجه دولت از حیث منابع مالی 1278 هزار میلیارد تومان می باشد که بر اساس گزارش های کارشناسی حدود 300 هزار میلیارد تومان کسری دارد که غیر قابل تحقق است و تمامی آن به پاندمی کرونا مربوط نیست و کاهش فروش نفت و تحریم ها هم از عوامل موثر بر این کاهش درآمد است.

وی افزود: کسری بودجه دولت بر بودجه شهرداری ها می تواند تاثیر گذار باشد. در نظام مالی شهرداری ها در سال 1400 حدود 130 هزار میلیارد تومان برای اوراق مشارکت تخصیص داده شده که در پنج ماه اول سال استفاده شد و شهرداری با این وجود از ادامه مدیریت در حوزه بدهی ها محدود می شود که البته ناشی از تنگناهای دولت است.

وی ادامه می دهد: عوامل بیرونی تاثیر گذار بر این وضعیت فارغ از کرونا و تحریم ها، کاهش زیادی در حوزه سرمایه گذاری گذاشتند. در این میان می توان به افت 30 درصدی سرمایه گذاری، شوک عرصه دستمزد و کار، کاهش تولید، کاهش تقاضا و نااطمینانی که همه از عوامل بیرونی بر کاهش درآمدهای شهرداری هستند، اشاره نمود.

یار محمدیان راه نجات شهرداری را باز طراحی نظام مالی دانست و گفت: هر چقدر توسعه شهری بیشتر شود فضاهای شهرداری و بهره برداری از آن بیشتر می شود ضمن اینکه ساخت و سازها بهترین راه برای افزایش درآمد شهرداری است.

این عضو هیات علمی دانشگاه با ارائه پیشنهادی گفت: مدیریت شهری مالیات بر دارایی و املاک را جایگزین مالیات فعلی کنند به این دلیل که املاک به سختی قابل انتقال و نوسان مالی آنها کمتر و پایدار تر است.

وی با اشاره به موانع اجرای این طرح گفت: موانع متعددی در برابر اصلاح نظام مالی شهرداری ها بر پایه مالیات سالانه بر دارایی ها و املاک وجود دارد. اولین دلیل آن اشتیاق مدیریت شهری بر ادامه وصول درآمدهای سهل الوصول ساختمانی و عدم اراده کافی در توقف این روند است و دومین دلیل آن محدودیت قانونی حاکم بر اختیارات شوراها و شهرداری ها در وضع مالیات است، به طوریکه همه انواع مالیات ها در انحصار دولت بوده است و تنها شیوه های نامناسبی از تامین مالی برای شهرداری ها باقی مانده است و دیگر مشکل مشترک بودن  پایه مالیاتی املاک میان دولت و شهرداری هاست که باعث پدید آمدن تعارض منافع میان دولت و مدیریت شهری شده است.

سید محسن طباطبائی مزدآبادی، دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در این نشست با اشاره به افزایش روز افزون شهر نشینی گفت: با رشد شهر نشینی سیستم تامین مالی شهرداری نیاز به نوسازی و اقدامات زیر ساختی پیدا کرد و مدیریت شهری را ملزم به اجرای روش های نوین مدیریتی کرد.

وی افزود: دولت به عنوان یکی از تامین کنندگان بار مالی شهرداری ها از تامین این موضوع شانه خالی می کرد و مدیریت شهری برای تامین این نیازها مجبور به ایجاد درآمدهای نوین شدند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تامین مالی از دولت مرکزی و استفاده از ظرفیت های و سازمان های بین المللی (اسکان بشر ملل متحد)، صندوق های توسعه شهری را از شیوه های تامین منابع مالی کسری شهرداری ها اعلام کرد و گفت: پاندمی کرونا بودجه شهرها را دچار کاهش چشمگیری کرد و بین 30 تا 60 درصد کاهش درآمدها را در شهرها به دنبال داشت.

وی افزایش درآمد و کاهش هزینه را دو راهکار برخورد با این شرایط دانست و تاکید کرد: بسیاری از شهرها کاهش هزینه ها را در دستور کار قرار دادند تا بتوانند تا حدودی چشم انداز بودجه شهر خود را محقق کنند.

سید یعقوب زراعت کیش، عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در ادامه گفت: پاندمی کرونا بیکاری گسترده ای را برای شهروندان ایجاد کرد و کسب و کارهای زیادی به این واسطه تعطیل شدند تا جایی که تاثیر آن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به وضوح قابل مشاهده است.

وی با اشاره به تاثیرات این شرایط در مدیریت شهری و درآمدهای شهرداری ها گفت: شهرداری نیاز به تامین مالی پایدار دارد تا با بروز چنین مواردی لطمه نبیند.

زراعت کیش با اشاره به عدم تحقق بودجه 1400 شهرداری تهران گفت: بعید است شهرداری بتواند این کمبود مالی را جبران کند چون از منابع عمده ای که نظام مالی شهرداری تامین شده دچار آسیب هایی شده است.

این عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه بازآرایی با تدبیر بر سه محور نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد، تعریف منابع جدید درآمدی، کاهش ضریب سرمایه گذاری و ریسک پذیری و افزایش تضامین را از راهکارهای برون رفت از این شرایط دانست.