به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، اولین نشست از سلسله نشست‌های سیزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری و هشتمین جشنواره پژوهش و آموزش در مدیریت شهری و روستایی با عنوان شاخص پیشرفت شهری ایران و تهران، رتبه‌بندی و دیپلماسی شهری با حضور اسفندیار زبردست، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، محمدمهدی مظاهری، دبیر کمیته ملی اسکان بشر در ایران، گشتاسب مظفری، دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی، سحر ندایی طوسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و فرهاد محبتی، مدیر گروه همکاری های علمی و بین المللی مرکز مطالعات و دبیر نشست، به صورت برخط برگزار شد.

اسفندیار زبردست، عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بحث در مورد فرصت‌ها و چالش‌ها گفت: موضوع رتبه‌بندی شهرها اتفاق جدیدی نیست و از دهه های پیش وجود داشته است اما اخیرا در ایران فرصت رتبه بندی برای تهران و بسیاری دیگر از شهرها ایجاد شده است.

وی در ادامه افزود: همه شاخص‌های رتبه بندی در شهرها در سطح بین الملل مطرح  است و با پیشرفت های ایجاد شده امکان مقایسه شهرها در جایگاه های مختلف و برنامه‌ریزی  برای شهر بوجود آمده است.

زبر دست با مطرح کردن چالش های این رتبه بندی ها  بیان کرد: در سطح بین الملل تعدد شاخص ها وجود دارد و در درون هرشاخص، شاخص های دیگری نیز نهفته است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران تشریح کرد: استفاده از شاخص مرکب در رتبه بندی‌ ها به صورتی است که در ابتدا چارچوب نظری و داده های استاندارد آن باید تعیین شود، زیرا تعدد نظریات و تعاریف، یکی از چالش های مهم شاخص های مرکب است.

محمد مهدی مظاهری، دبیر کمیته ملی اسکان بشر در ایران در ادامه این نشست گفت: در مورد دیپلماسی شهری به عنوان موتور محرکه کلان شهرهای ایران باید گفت که توسعه پایدار، یکی از چالش های قرن بیست و یکم در جوامع مختلف است و هدف آن بهره وری بهینه از منابع مالی و نیروی انسانی برای زندگی با کیفیت شهروندان است.

وی با اشاره به اهمیت ایجاد توسعه پایدار در شهرها گفت: پایداری شهری مفهومی جهانی است که با اهمیت دادن به ویژگی های بومی و اقلیمی و حفظ ارزش های ایرانی و اسلامی محقق می شود.

مظاهری معتقد است: این رویکرد در دهه های اخیر و با روش های تقلیدی و صرف اقتصادی، تغییر کرده و با ضعف مدیریت شهری و ضعف سرمایه اقتصادی مواجه می شود.

مظاهری ورود مراکز دانشگاهی را عنصر کلیدی در پیشرفت توسعه یافتگی شهرها دانسته و می‌گوید: برای دستیابی به شهرهای توسعه یافته، انطباق هویت ایرانی و اسلامی باید در نظر گرفته شود و نخبگان باید در ساخت و ساز شهر و مدیریت شهرها با الگوی کلان‌شهر موفق، اجماع داشته باشند.

وی تاکید کرد: تقویت دیپلماسی شهری ثمره اش افزایش تعامل شهرها در اقصی نقاط دنیا است.

گشتاسب مظفری، دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی در ادامه با  طرح اهمیت دیپلماسی شهری و توسعه شهرها گفت: ارتباط و همکاری میان شهرها از مهم ترین اهداف توسعه شهرها است و دولتها به این نتیجه رسیده اند که دولت ها و شهرها به تنهایی نمی‌توانند مشکلات شهرها را حل و فصل کنند و باید با شناخت از یکدیگر و ایجاد تفاهم و مشارکت، ظرفیت ایجاد شده توسط دیپلماسی شهری را افزایش داد.

وی با تاکید بر شناخت توانمندی های مدیریت شهری گفت: مقدمه ورود به دیپلماسی شهری شناخت توانمندی ها و ظرفیت های شهرهاست و با ورود به رقابت های رتبه بندی برای دستیابی به سطح بالاتری از توسعه یافتگی است که باعث دیده شدن در سطح بین الملل و جذب سرمایه گذاری می‌شود.

حرکت از رتبه بندی به سوی هدفمندی، از دیگر مباحثی بود که مظفری مطرح کرد و گفت: یکی از چالش های ارزیابی ها در رتبه بندی ها عنصر عدالت و بی طرفی  است و همین ضعف و قوت‌‌ها ما را به سویی می برد که موجب ارتقای برند و جایگاه شهرها شود. رتبه بندی شهرها در بسیاری از موارد گمراه کننده است و صرفا شاخص ها، تعیین کننده نیستند چرا که باید به الگویی متناسب با اولویت های بومی شهری دست یابیم. همچنین در خیلی از مواقع موسسات رتبه بندی کننده به دنبال منافع اقتصادی و مالی هستند.

سحر ندایی طوسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: از سال 1399 مطالعات تدوین شاخص پیشرفت شهری به همت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و دانشگاه شهید بهشتی آغاز و در پاییز 1400 به اتمام رسیده است.

وی ادامه داد: تهران 1399 در مقایسه با تهران 1393  با معیارهایی که در این شاخص ها تعیین شده مورد بررسی قرار گرفته است.

ندایی طوسی افزود: تهران مطابق با شاخص‌های بین المللی، جهانشهری است که به اهدافش دست نیافته است.

وی با اشاره به پتانسیل جمعیتی تهران اظهار داشت: تهران پتانسیل ظرفیت جمعیتی عظیمی دارد ولی تاکنون نتوانسته است به رتبه بندی بر اساس شاخص های بین المللی دست یاید که به نظر عدم مدیریت یکپارچه شهری یکی از بزرگترین دلایل دست نیافتن به این هدف است.

  فرهاد محبتی، دبیر نشست و مدیر گروه همکاری های علمی و بین المللی مرکز مطالعات در ادامه گفت: در خصوص تعریف شاخص پیشرفت شهری تهران و ایران کوشش بر این بوده است که تحولات شهر تهران را از نظر شاخص‌‌های متعدد پیشرفت مورد ارزیابی قرار داده تا در نهایت بتوانیم به رتبه بندی‌ های بین المللی بپیوندیم. البته هدف غایی پیوستن به رتبه بندی های بین المللی نبوده و هدف، یافتن راه و مسیری درست برای هدایت مدیریت شهری به سوی هزینه کرد صحیح منابع و نهایتا توسعه پایدار شهر و رفاه شهروندان است.

وی افزود: در شهرهایی که به لحاظ رتبه‌بندی در جایگاه‌های برتری قرار دارند، هر شهروند یک طراح و برنامه ریز شهری است که باید در اداره شهر سهیم باشد و برآیند باور همه شهروندان از کیفیت برتر زندگی در برنامه‌ریزی شهرها به سوی توسعه و پیشرفت  شهری موثر است.